Aktywność fizyczna a zaawansowany rak piersi – czy można to łączyć?

Aktywność fizyczna a ryzyko zachorowania na raka

Tematyka relacji aktywności fizycznej, a także nadwagi i otyłości z nowotworami jest wciąż badana, bardzo wiele analiz przeprowadzono jednak właśnie w kontekście raka piersi. Na podstawie prac naukowych uważa się, że rak piersi jest chorobą o złożonym mechanizmie powstawania, na który składają się czynniki modyfikowalne oraz niemodyfikowalne. Głównym czynnikiem modyfikowalnym jest przede wszystkim styl życia, na który składa się między innymi rodzaj spożywanej żywności, aktywność fizyczna, spożywanie alkoholu, leków i palenie papierosów.¹

Spożywanie produktów przetworzonych, w których znajduje się wysoka zawartość cukrów prostych, tłuszczów czy sodu wpływa na wzrost masy ciała, która także koreluje ze zwiększonym ryzykiem powstania choroby nowotworowej piersi. Istotny wpływ podwyższonego BMI (body mass index) na rozwój i przebieg raka piersi obserwuje się u kobiet po menopauzie. Zaobserwowano, iż nadwaga ma wpływ na bardziej agresywny przebieg choroby nowotworowej, a co za tym idzie wiąże się z większą śmiertelnością i gorszymi wynikami u kobiet z BMI ≥ 25 kg/m2 . Ważnym aspektem stylu życia jest aktywność fizyczna, której rola nie jest do końca poznana w ochronnym działaniu na rzecz rozwoju raka, ale udowodniono jej protekcyjne działanie i wpływ na obniżenie prawdopodobieństwa zachorowania².

Jednocześnie nieco zatrważające może być to, że zgodnie z danymi American Institute for Cancer Research, zaledwie połowa społeczeństwa jest świadoma tego typu zagrożeń. Ponadto tylko około 50% osób dorosłych w wieku 18-64 lat stosuje się do zaleceń WHO dotyczących aktywności fizycznej. Zgodnie ze wskazówkami korzystne jest utrzymanie aktywności fizycznej na poziomie co najmniej 2,5 godziny w tygodniu oraz wykonywanie 2 lub 3 razy w tygodniu ćwiczeń zwiększających wytrzymałość i siłę mięśni³. Jak jednak aktywność fizyczna koreluje w przypadku zaawansowanego raka piersi?

Aktywność fizyczna a zaawansowany rak piersi

Kiedyś uważano, że aktywność fizyczna podczas procesu leczenia onkologicznego nie jest wskazana. Obawiano się wówczas nadmiernego przeciążenia organizmu oraz narażania go na stres, co mogłoby pogarszać efekty leczenia. Obecnie jednak trend ten jest zupełnie odwrócony, co potwierdzają badania³, prace naukowe i opisy przypadków. Dzięki regularnym ćwiczeniom o umiarkowanym lub wysokim nasileniu będziesz odczuwała mniejsze zmęczenie a także poprawi się Twoja koncentracja. Ważne jest jednak, aby Twoja aktywność fizyczna była dla Ciebie bezpieczna, a więc dostosowana do Twojej kondycji, rodzaju i zaawansowania choroby i zastosowanego leczenia. W wyborze pomoże Ci lekarz.

Korzyści wynikające z aktywności fizycznej nawet w zaawansowanym stadium nowotworu są ogromne, wystarczy wspomnieć o:
• poprawie wydolności tlenowej,
• poprawie samopoczucia,
• polepszeniu samooceny,
• obniżeniu napięcia mięśniowego,
• łagodzeniu dolegliwości bólowych,
• obniżaniu poziomu zmęczenia.

Wszystkie te dolegliwości są kłopotami często zgłaszanymi przez kobiety chorujące na raka piersi. Korzyści jest jednak znacznie więcej – aktywność fizyczna obniża poziom CRP (stan zapalny) i hormonów płciowych, reguluje pracę układu immunologicznego, obniża skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi, poprawia profil lipidowy i co najważniejsze – wszystko to przyspiesza powrót czy utrzymanie sprawności przy leczeniu onkologicznym.

Rodzaj zalecanej aktywności fizycznej i jej intensywność jest zależny od wielu czynników, w tym przede wszystkim rodzaju stosowanego leczenia onkologicznego. Przy chemioterapii czy leczeniu ukierunkowanym molekularnie często kluczowym aspektem jest kardiotoksyczność, dlatego bardzo ważne jest konsultowanie ćwiczeń z onkologiem. U pacjentek po leczeniu chirurgicznym istotna jest natomiast opinia chirurgia oraz fizjoterapeuty o tym jakie ćwiczenia są bezpieczne w danym czasie rekonwalescencji. Warto w tym miejscu przytoczyć, że zgodnie z rekomendacjami Association of Breast Surgery powrót do sprawności po zabiegach oszczędzających i zabiegach mastektomii nie powinien trwać dłużej niż 2-4 tygodnie. W przypadku zabiegów odtwórczych czas ten jest dłuższy i wynosi 4-12 tygodni.

Jak zatem widać, aktywność fizyczna jest zdecydowanie wskazana również u pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi i to praktycznie na każdym etapie leczenia. Mało tego, im lepiej fizycznie przygotujesz się do operacji i im będziesz miała lepszą sprawność i wydolność oddechową, tym mniejsze będzie ryzyko ewentualnych powikłań.

Źródła:

• Kolb, R.; Zhang, W. Obesity and Breast Cancer: A Case of Inflamed Adipose Tis-sue. Cancers 2020, 12, 1686.
• C. Pizot, M. Boniol, P. Mullie, i wsp. Physical activity, hormone replacement therapy and breast cancer risk: a meta-analysis of prospective studies Eur J Cancer, 52 (2016), pp. 138-154
• Duchnowska R., Ćwiczenia fizyczne jako czynnik zapobiegający nowotworom i poprawiający rokowanie: dobrze udokumentowana metoda [w:] „NOWOTWORY Journal of Oncology”, v. 66, n. 3, 2016.
• Szpunar J., Kaczmarek-Borowska B., Aktywność fizyczna w chorobach nowotworowych [w:] „Problemy Nauk Stosowanych”, T. 8, 2018.

FA-11353654  02/2025