Medycyna alternatywna a leczenie zaawansowanego raka piersi

Streszczenie artykułu eksperckiego (pełna treść znajduje się poniżej)

Dzięki wprowadzeniu do terapii raka piersi nowych leków skuteczność leczenia tego nowotworu stale rośnie. Do podstawowych metod leczenia systemowego zaliczamy:

• leczenie celowane (inhibitory CDK4/6, leki blokujące receptor HER-2),
• hormonoterapię,
• chemioterapię.

Leczenie raka piersi w stadium uogólnienia ma na celu wydłużenie życia i poprawę jego jakości. Część pacjentów podczas leczenia onkologicznego stosuje również metody medycyny alternatywnej. Dlatego tak ważne jest, aby lekarz przed włączeniem właściwej terapii poruszył temat stosowania innych leków, ziół i metod medycyny alternatywnej. Należy pamiętać, że szereg substancji takich jak suplementy (szczególnie zioła) mogą bezpośrednio wpływać na skuteczność leczenia onkologicznego i jego skutki uboczne. Substancje te często osłabiają skuteczność chemioterapii i radioterapii oraz zwiększają działania niepożądane tych terapii. Należy każdorazowo poinformować swojego onkologa o stosowanych substancjach dodatkowych. Aby poprawić skuteczność leczenia raka piersi można rozważyć zmianę diety, wprowadzić ćwiczenia fizyczne czy poprawić higienę snu. Wśród form aktywności i wsparcia leczenia można wyróżnić np. jogę, medytację, akupunkturę, aromaterapię. Rozmowa pacjenta z lekarzem na temat metod medycyny alternatywnej podczas leczenia onkologicznego pozwala poprawić wyniki terapii, zmniejszyć poczucie strachu i lęku pacjenta oraz uniknąć zagrożeń wynikających z nieprzewidzianych skutków ubocznych stosowanych substancji.

W ostatnim czasie dzięki poprawie świadomości kobiet, łatwiejszemu dostępowi do diagnostyki oraz wprowadzeniu szeregu nowych leków do terapii raka piersi, skuteczność leczenia stale rośnie. U części kobiet choroba może być rozpoznawana w fazie rozsiewu, u części dochodzi do wznowy choroby i jej uogólnienia.
Rak piersi w stadium uogólnienia jest chorobą nieuleczalną, ale właściwe leczenie pozwala znacząco przedłużyć przeżycie. Dzięki temu coraz częściej tę chorobę określa się mianem przewlekłej. W leczeniu zaawansowanego raka piersi stosuje się systemowe oraz miejscowe metody leczenia. Główne cele terapii obejmują wydłużenie życia oraz poprawę jego jakości.

W wyborze leczenia uogólnionego raka piersi onkolog uwzględnia typ nowotworu, jego rozległość i lokalizację przerzutów, dynamikę wzrostu, wcześniej zastosowane leczenie i odpowiedź na nie. Przy wyborze leczenia należy wziąć pod uwagę stan ogólny pacjenta, schorzenia współistniejące oraz jego preferencje.

Do podstawowych metod leczenia systemowego zaliczamy:
-hormonoterapię
-chemioterapię
-leczenie celowane (leki blokujące receptor HER-2, inhibitory CDK4/6).
Doświadczenia zdobyte od 1994 roku w różnych formach opieki paliatywnej (Poradnia Paliatywna, Hospicjum Domowe, Oddział Stacjonarny Hospicjum, Poradnia Leczenia Obrzęku Limfatycznego, Poradnia Leczenia Bólu), a także 6 lat pracy jako onkolog kliniczny pokazują, że pacjenci stosują różne metody medycyny alternatywnej. Co najmniej 30-50% moich pacjentów paliatywnych podaje, że w trakcie czynnego leczenia onkologicznego stosowała różne metody terapii alternatywnej. Jedynie część pacjentów podejmowała rozmowę na ten temat z onkologiem. W trakcie zbierania wywiadu z pacjentami, przed przystąpieniem do leczenia onkologicznego, zawsze należy poruszać temat stosowania suplementów, preparatów ziołowych czy innych metod terapii stosowanych w medycynie alternatywnej.

Medycyna alternatywna daje ludziom nadzieję, często niestety złudną. Daje poczucie ulgi, że coś zrobili, że nie pozostali bierni, że mają wpływ na to, co dzieje się z ich ciałem i umysłem. Część pacjentów stosuje terapie alternatywne poza leczeniem onkologicznym pod wpływem rodziny czy porad bliskich osób.

Przed włączeniem terapii alternatywnej w trakcie czynnego systemowego leczenia onkologicznego należy pamiętać, że suplementy (szczególnie ziołowe) to nie tylko nieszkodliwe placebo, ale również substancje, które mogą mieć bezpośredni wpływ na stosowane leczenie onkologiczne oraz jego działania uboczne.

Jest kilka aspektów, które warto rozważyć, przed włączeniem preparatów ziołowych w trakcie leczenia systemowego w rozsianym nowotworze piersi:
• Suplementy ziołowe mogą negatywnie wpływać na stosowaną chemioterapię (np. ziele dziurawca stosowane w lekach przeciwdepresyjnych i uspokajających może wpływać na aktywność niektórych enzymów metabolizujących chemioterapeutyki. Ten wpływ może zmniejszać efekt stosowanej chemioterapii oraz zwiększać działania uboczne związane z jej stosowaniem).
• Suplementy mogą zmniejszać efektywność stosowanej radioterapii (stosowanie terapii dostarczających duże ilości przeciwutleniaczy zmniejsza skuteczność promieniowania. Promieniowanie potrzebuje tlenu do działania, poprzez tworzenie wolnych rodników).
• Wiele suplementów oraz metod stosowanych w medycynie alternatywnej nie była nigdy badana co do skuteczności działania oraz działań ubocznych.

Należy poinformować onkologa o wszystkich dodatkowych metodach leczenia, które pacjent stosuje, albo planuje zastosować, uwzględniając preparaty witaminowe, wzmacniające, preparaty ziołowe i inne preparaty pochodzenia naturalnego, leczenie energią.

Część z tych terapii jest przeciwskazana w trakcie prowadzonego systemowego leczenia w zaawansowanym raku piersi i może grozić poważnymi powikłaniami, a także brakiem efektów leczenia onkologicznego.

Nie każde metody medycyny alternatywnej są przeciwwskazane w trakcie leczenia onkologicznego. Warto przemyśleć korektę diety, zmienić higienę snu oraz wprowadzić ćwiczenia fizyczne i oddechowe.

Regularne ćwiczenia fizyczne na każdym etapie leczenia choroby nowotworowej zmniejszają utratę masy mięśniowej, poprawiają odporność oraz funkcjonowanie układu krążenia, zmniejszają odczucie lęku oraz poprawiają nastrój.

Wśród możliwych form aktywności i wsparcia leczenia są np.:
• Tai Chi, joga, gimnastyka oddechowa,
• medytacja,
• akupunktura,
• aromatoterapia.
Warto o każdej z takich form aktywności porozmawiać z lekarzem prowadzącym.

Warto zachęcać pacjentki w trakcie terapii onkologicznej rozsianego raka piersi do podejmowania tematu stosowania medycyny alternatywnej z lekarzem. Praktyka pokazuje, że otwarty dialog lekarza z pacjentem pozwala poprawiać wyniki leczenia. Pomaga też uniknąć szeregu zagrożeń oraz poprawi skuteczność prowadzonego leczenia ononkologicznego, zmniejszającczucie leku i niepokoju u pacjentów onkologicznych.

FA-11353654  02/2025