Wybór sposobu leczenia Twojej choroby zależy od dwóch kluczowych informacji:
Pierwsza to: stopień zaawansowania nowotworu. Lekarz ustala go przy pomocy tzw. Skali TNM (z ang.: Tumor, Nodes, Metastasis), czyli poprzez określenie: wielkości pierwotnego guza w piersi (T), obecności przerzutów nowotworu w węzłach chłonnych (N) oraz ewentualnej obecności przerzutów nowotworu w innych narządach (np. w wątrobie, płucach, kościach i in.; M).
Druga to podtyp biologiczny. Lekarz określa go na podstawie oceny obecności receptorów hormonalnych (estrogenowych – ER i progesteronowych – PR) w komórkach raka oraz ekspresji receptora HER2 i markera Ki67. To bardzo ważna informacja, rak piersi jest bowiem niejednorodną chorobą i w różnych podtypach stosuje się różne leczenie. Oceny wspomnianych receptorów i markera dokonuje lekarz patomorfolog podczas badania mikroskopowego fragmentu pierwotnego guza lub przerzutu.
Istnieje kilka podtypów raka piersi. Aby wybrać najkorzystniejszy dla danej
pacjentki schemat leczenia, konieczne jest szczegółowe określenie
dwóch głównych parametrów raka piersi:
stopnia zaawansowania oraz podtypu biologicznego.
Co to właściwie oznacza?
Wyróżnia się 3 główne podtypy biologiczne raka piersi
Lekarze stosują bardziej rozbudowaną klasyfikację, która przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela przedstawia klasyfikację podtypów biologicznych w zależności od oceny stanu receptorów ER, Pgr, HER2 oraz Ki67:
Podtyp biologiczny | Receptor ER | Receptor PgR | HER2 | Indeks mitotyczny (Ki67) |
---|---|---|---|---|
Luminalny A | dodatni | dodatni | ujemny | niski |
Luminalny B (HER2-ujemny) | dodatni | każdy | ujemny | wysoki |
Luminalny B (HER2-dodatni) | dodatni | każdy | dodatni | każdy |
HER2-dodatni (nieluminalny) | ujemny | ujemny | dodatni | każdy |
Trójujemny | ujemny | ujemny | ujemny | każdy |
Dzięki poznaniu podtypów raka piersi możliwe stało się lepsze dostosowanie leczenia dla konkretnej pacjentki. Nowe leki coraz lepiej kontroluje przebieg choroby, także zaawansowanej. Coraz częściej mówi się o przerzutowym raku piersi jako chorobie przewlekłej.
Pamiętaj, że wiedza może być Twoim sprzymierzeńcem w chorobie. Im więcej wiesz i rozumiesz, tym łatwiej będzie Ci przejść przez proces diagnozy i leczenia. Po rozpoznaniu choroby nowotworowej to lekarz staje się Twoim przewodnikiem. W tej relacji najważniejsze jest wzajemne zaufanie i szacunek. Obie strony muszą mieć poczucie, że podążają wspólną drogą. Kluczem do sukcesu jest dobra komunikacja z lekarzem i pielęgniarką. Warto pytać. Wiele z Was obawia się zadawać pytania, myśląc, że pytacie o sprawy nieistotne. Tymczasem lekarz i pielęgniarka mają świadomość, że medyczne słownictwo i omawiane z pacjentką kwestie dotyczące leczenie nie dla każdego są jasne.
Poniżej podpowiadamy, jakie pytania powinnaś zadać lekarzowi. Weź je ze sobą – zapytaj lekarza sama lub poproś o to bliską osobę, która będzie Ci towarzyszyć podczas wizyty. Odpowiedzi skrzętnie notuj, aby móc do nich wrócić. Jeśli czegoś nie zrozumiesz – poproś o wyjaśnienie.
Pamiętaj! Nie ma niemądrych pytań, a Ty masz prawo do rzetelnej wiedzy o swojej chorobie.
Wydrukuj listę i dodaj własne pytania.
(1) – Raport: „Pacjentki z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce: wiedza na temat choroby, komfort życia i sytuacja zawodowa”; raport powstał w ramach kampanii: „Zaawansowany rak piersi. Wiem więcej!”, Warszawa, październik 2020, https://zaawansowanyrakpiersi.pl/wp-content/uploads/2021/06/NOVARTIS_Raport_Zaawansowany_Rak_Piersi_PL2010095081.pdf, dostęp: 18.06.2021
(2) Poradnik „Zaawansowany rak piersi. Wiem więcej”, Konsultacja merytoryczna Poradnika:
dr hab. n. med. Barbara Radecka, prof. UO – onkolog kliniczny – Rozdziały 1-9, Adrianna Sobol – psychoonkolog, Fundacja OnkoCafe – Razem Lepiej – Rozdziały 10-16, Wydanie 2021, https://zaawansowanyrakpiersi.pl/wp-content/uploads/2021/06/Poradnik-npdst.-Kampanii-Zaawansowany-Rak-Piersi.-Wiem-wiecej_PL2102220961.pdf, dostęp: 18.06.2021.
(3) Opracowane na postawie https://www.infor.pl/prawo/praca/rozwiazanie-umowy/2949627,Choroba-pracownika-a-zwolnienie-z-pracy.html [dostęp: 26.04.2021]
(4) Świadczenia w razie choroby, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, https://www.zus.pl/documents/10182/167561/%C5%9Awiadczenia+w+razie+choroby.+Zasi%C5%82ek+chorobowy%2C+%C5%9Bwiadczenie+rehabilitacyjne%2C+zasi%C5%82ek+wyr%C3%B3wnawczy/eda06c3e-5b72-4d16-82b6-fc8cb1b3f155, [dostęp: 26.04.2021]
(5) Zus.pl, https://www.zus.pl/ezla, [dostęp: 26.04.2021]
(6) Zasiłek opiekuńczy, https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania [dostęp: 26.04.2021]
(7) Dodatek pielęgnacyjny, https://www.zus.pl/swiadczenia/dodatki-do-swiadczen-emerytalno-rentowych/dodatek-pielegnacyjny, [dostęp: 26.04.2021]
(8) Zasiłek celowy w 2021 roku – ile wynosi i jak go dostać?, https://www.infor.pl/prawo/pomoc-spoleczna/zasilki/5169467,Zasilek-celowy-w-2021-r-ile-wynosi-i-jak-dostac.html [dostęp: 26.04.2021]
(9) Nfz.gov.pl, https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-zrealizowac-zapotrzebowanie-na-srodki-pomocnicze-i-ortopedyczne/, [dostęp: 26.04.2021]
(10) Na podstawie:
dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk. „Żywienie w chorobie nowotworowej” https://www.mp.pl/pacjent/dieta/niedozywienie/107811,zywienie-w-chorobie-nowotworowej [dostęp: 26.04.2021], mgr Małgorzata Solecka, dietetyk „Jak powinien odżywiać się pacjent onkologiczny” https://www.zwrotnikraka.pl/zalecenia-zywieniowe-w-trakcie-choroby-nowotworowej/ [dostęp: 26.04.2021]
(11) Na podstawie:
mgr Małgorzata Solecka, dietetyk „Immunożywienie – dieta immunomodulująca” https://www.zwrotnikraka.pl/immunozywienie-dieta-immunomodulujaca/, [dostęp: 26.04.2021]
(12) Na podstawie: Elwira Gliwska „Żywienie medyczne w onkologii”, https://alivia.org.pl/wiedza-o-raku/zywienie-medyczne-w-onkologii/, [dostęp: 26.04.2021]
(13) Na podstawie: Aleksandra Żyłowska-Mazgaj, dietetyk, technolog żywności, edukator „Dieta w czasie i po chemioterapii – jadłospis i zasady” https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/diety/dieta-w-czasie-i-po-chemioterapii-jadlospis-i-zasady-aa-fAuq-D3RH-fBsw.html , [dostęp: 26.04.2021]
(14) Na podstawie: Jarosław Gośliński, „Aktywność fizyczna a choroba nowotworowa” – https://www.zwrotnikraka.pl/aktywnosc-fizyczna-a-choroba-nowotworowa/ [dostęp: 10.05.202 1]
(15) Na podstawie: Jarosław Gośliński, „Rehabilitacja onkologiczna – informacje” – https://www.zwrotnikraka.pl/rehabilitacja-onkologiczna-informacje/ [dostęp: 10.05.2021]
(16) Na podstawie. Sylwia Rogalska „SOS po mastektomii, czyli automasaż limfatyczny”
http://www.badajpiersi.pl/475-sos-po-mastektomii-czyli-automasaz-limfatyczny [dostęp: 26.04.2021]
(17) Na podstawie:. Hanna Adamczak „Jaka bielizna po mastektomii”
http://www.amazonki.org.pl/docs/razem_nr_4.pdf [dostęp: 26.04.2021]
(18) Na podstawie: Jarosław Gośliński „Włosy po chemioterapii”, https://www.zwrotnikraka.pl/wlosy-po-chemioterapii/, [dostęp: 10.05.2021]
Treści zawarte na stronie zostały skonsultowane przez ekspertów: lekarzy onkologów oraz psychologa .