Dieta w leczeniu choroby onkologicznej

Problemy żywieniowe, to częste dolegliwości występujące u pacjentów onkologicznych na różnym etapie choroby, które mogą mieć wpływ na wynik leczenia przeciwnowotworowego. Stan odżywienia w tej grupie chorych jest istotnym czynnikiem rokowniczym. Odpowiednio zbilansowana dieta może mieć jednak bardzo korzystny wpływ na przebieg terapii i okres dalszej rekonwalescencji.

Problemy żywieniowe u pacjentów onkologicznych

U pacjentów onkologicznych występuje zwiększone zapotrzebowanie na energię i białko, lecz z uwagi na leczenie i możliwe jego skutki, dostarczenie za pomocą tradycyjnej diety niezbędnych składników może być znacząco utrudnione. Niepożądanymi efektami terapii przeciwnowotworowej mogą być objawy z przewodu pokarmowego (odczyn zapalny błony śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego, nudności, biegunki, jadłowstręt, problemy z przełykaniem) czy zaburzenia smaku, co może przyczyniać się nie tylko do ograniczenia ilości przyjmowanych posiłków, ale także może wywoływać zaburzenia wchłaniania i metabolizowania substancji odżywczych.

Efektem problemów żywieniowych u pacjentów onkologicznych jest niedożywienie i wyniszczenie, które mogą dotyczyć nawet 30-85% chorych, najczęściej występują w stadium uogólnienia. Co więcej, u aż 5-20% chorych wyniszczenie stanowi bezpośrednią przyczynę zgonu. Oczywiście na częstotliwość i poziom niedożywienia u pacjentów nowotworowych w istotnej mierze wpływa rodzaj nowotworu, stopień zaawansowania oraz wiek chorego¹. Postępujące niedożywienie może prowadzić do rozwoju wyniszczenia nowotworowego (kacheksji).

Niedożywienie może również w istotny sposób wpływać na jakość i efekty prowadzonej terapii. Zwiększa ryzyko gorszej tolerancji leczenia, częstotliwości powikłań chirurgicznych oraz infekcyjnych, a także pogarsza samopoczucie oraz ogólną sprawność. Na ten problem warto zwrócić tym większą uwagę, gdyż zdaniem ekspertów niedożywienie często pozostaje nierozpoznane lub niedostatecznie traktowane.

Jak powinna wyglądać Twoja dieta?

Przy leczeniu onkologicznym powinna być wdrażana tzw. interwencja żywieniowa polegająca na poradnictwie dietetycznym i dostosowywaniu jadłospisu do indywidualnych potrzeb, a w razie konieczności stosowaniu również suplementów diety lub preparatów typu ONS (z ang. Oral Nutrition Suplements) oraz innych zaleceń żywieniowych z uwzględnieniem sytuacji szczególnych ². Poradnictwo dietetyczne powinno być wdrażane na każdym etapie leczenia onkologicznego, również u chorych po leczeniu radykalnym w ramach profilaktyki wtórnej jak i u chorych leczonych przewlekle. W czasie leczenia onkologicznego dieta powinna opierać się na zasadach zdrowego odżywiania, choć nie zawsze wymagane jest od razu wdrażanie diety lekkostrawnej. Jak też wspomniano, kluczowe jest indywidualne dopasowanie diety, do czego niezbędna jest pomoc dietetyka lub onkologa wyspecjalizowanego w żywieniu klinicznym. Choć nie istnieje jedna, uniwersalna dieta dla pacjentek cierpiących na raka piersi, warto mieć na uwadze ogólne zalecenia dietetyczne, na których bazie możliwe jest stworzenie indywidualnie dobranego jadłospisu.

Przede wszystkim należy zadbać, aby w diecie nie brakowało żadnych składników odżywczych i były one zachowane we właściwych proporcjach, biorąc przy tym pod uwagę również zwiększone zapotrzebowanie na białko – dlatego wskazane są m.in. produkty mleczne, jaja, ryby i chude mięso. Oprócz tego w menu powinny znajdować się pełnoziarniste produkty zbożowe. Zalecane jest spożywanie 4-5 niewielkich posiłków dziennie w odstępach czasowych nie dłuższych niż 3-4 godziny. Nie możesz również zapominać o odpowiednim nawodnieniu, powinnaś pić co najmniej 2 litry wody dziennie. Dokładne dane odnośnie do zapotrzebowania na składniki odżywcze można znaleźć na stronie Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN).

Źródła:

• 1, 2: S. Kłęk, M. Jankowski, W. J. Kruszewski, J. Fujuth, A. Kapała, P. Kabata, P. Wysocki, M. Krzakowski, P. Rutkowski, Standardy

PL2312061509