Jak radzić sobie z bólem onkologicznym?

Jak radzić sobie z bólem onkologicznym?

W jaki sposób można zmniejszyć intensywność odczuwanych dolegliwości bólowych związanych z chorobą onkologiczną? Co, oprócz środków farmakologicznych, może Ci pomóc w łagodzeniu tego typu dolegliwości i poprawie komfortu życia na co dzień?

Czym jest ból onkologiczny?

Z bólem nowotworowym zmaga się większość (około 51%) chorych onkologicznych na różnym etapie choroby, przy czym w terminalnym etapie choroby odsetek ten wzrasta aż do 70 – 80%¹. Wystąpienie bólu w przebiegu chorowania na raka piersi podaje około 78% pacjentek².

Ból onkologiczny wpływa na właściwie każdą sferę życia osoby chorej. Może wywoływać ograniczenia aktywności, wpływać destrukcyjnie na psychikę oraz samopoczucie.

Ból wywoływany jest wieloma czynnikami – wśród przyczyn należy wymienić m.in.:
• rosnący guz nowotworowy,
• ucisk i niszczenie tkanek okalających, naciekania nerwów, tkanek miękkich itp.,
• rozrost przerzutów nowotworowych, które także wywołują niszczenie i ucisk. W przypadku raka piersi ból najczęściej dotyczy kości w wyniku ich destrukcji nowotworowej.
• zaburzenia innych, nawet odlegle położonych narządów,
• sam proces leczenia choroby onkologicznej,
• ból wywołany uszkodzeniem nerwów obwodowych,
• ból fantomowy, czyli silny ból odczuwany w usuniętej części ciała.

Jak radzić sobie z bólem onkologicznym?

Nie będzie żadną niespodzianką, że podstawowym, najskuteczniejszym i przez to najczęściej sto-sowanym sposobem na walkę z bólem onkologicznym są środki farmakologiczne. Zakłada się, że około 90% pacjentów onkologicznych na różnych etapach choroby ma zalecane leki przeciwbó-lowe z różnych przyczyn. Oczywiście zarówno rodzaj, jak i dawki leków są dobierane indywidual-nie i przy uwzględnieniu wielu czynników, jak np. nasilenie bólu czy jego lokalizacja. Nieco upraszczając, należy wskazać, że leczenie bólów nowotworowych opiera się o dwie podstawowe skojarzone ze sobą metody:
• podawanie leków przeciwbólowych z zastosowaniem drabiny analgetycznej (leki nieopioidowe, opioidy),
• podawanie leków adjuwantowych (koanalgetyków) oraz uzupełniających metod leczenia, jak nekrolizy czy blokady.

W tej części zależy nam jednak na znacznie szerszym spojrzeniu na radzenie sobie z bólem, okazuje się bowiem, że bardzo skuteczne mogą być też inne sposoby – choć oczywiście są one raczej stosowane jako dodatkowe czy uzupełniające metody. Szczególnie warto tu wymienić rolę aktywności fizycznej, psychoterapię czy stosowanie konopi indyjskich.

Aktywność fizyczna zalecana jest na każdym etapie choroby nowotworowej nawet w przypadku zaawansowanego stadium raka piersi czy jako rehabilitacja po leczeniu operacyjnym. Nie chodzi tu oczywiście o profesjonalne treningi, lecz regularną aktywność fizyczną dnia codziennego. W ten sposób nie tylko możesz lepiej przygotować się do zabiegu czy szybciej wrócić do sprawności ogólnej, ale też łagodzić dolegliwości bólowe. Ponadto aktywność fizyczna poprawia samoocenę i samopoczucie, zwiększa wydolność tlenową czy obniża poziom zmęczenia.

Coraz większą uwagę zwraca się na pomocną rolę psychoterapii – nie tylko w łagodzeniu dolegliwości bólowych, lecz ogólnej poprawie dobrostanu psychofizycznego pacjentek. W pierwszych badaniach nad wpływem terapii na życie chorych udowodniono jej skuteczność w cotygodniowych spotkaniach grup wsparcia przez okres roku. W dokonanej po 10 latach analizie życia psychospołecznego średnia długość życia grupy uczestniczącej w spotkaniach wyniosła 36,6 miesiąca, podczas gdy u grupy kontrolnej zaledwie 18,9 miesiąca³.

Na bazie wielu innych doświadczeń i badań dowiedziono również, że interwencja psychospołeczna, która może mieć różny charakter, pozwala obniżyć poziom bólu, depresji i lęków. Nawet samo wsparcie społeczne może być istotnym czynnikiem wpływającym na jakość życia pacjentek chorych na raka piersi.

Ciekawym spostrzeżeniem jest ewolucja samej psychoterapii, która nie odbywa się już tylko w gabinecie lekarskim a dzięki rozwojowi internetu wsparcie można otrzymać praktycznie nie wychodząc z domu, co może być pomocne w obniżeniu poczucia izolacji wywołanej chorobą czy przewlekłym bólem.³ Dowiedziono, że pacjentki chore na raka piersi coraz częściej wykorzystują internet do nawiązywania relacji, poszukiwania wsparcia w innych chorych czy wiedzy medycznej.

Źródła:

• https://www.zwrotnikraka.pl/bol-nowotworowy-leczenie/
• Zasady opieki terminalnej nad pacjentami z chorobą nowotworową, lek. Maria Orzoł, https://podyplomie.pl/medycyna/10632,zasady-opieki-terminalnej-nad-pacjentami-z-choroba-nowotworowa, data dostępu: 02.10.2023
• P. Izdebki, J. Tujakowski, Psychologiczne metody pomocy chorym na raka piersi [w:] „Nowotwory. Journal of Oncology”, v. 56, n. 6, 2006, s. 685-692.

PL2310030895